අහස ලස්සන වෙන්නෙ වලාකුළු රටා මවද්දී ය. වලාකුළු තියෙන්නෙ අහසෙ වුණාට වලාකුළු බැම්ම අහසෙ නැත. වලාකුළු බැම්ම ඇත්තේ පූජනීය ස්ථාන ඇසුරෙහි ය. එය මනරම් ඉදිකිරීමකි. නොදුටු කෙනෙක් නැත. නුවර වැව ලස්සන වලාකුළු බැම්ම නිසාය. කතාවට නුවර වැව කිව්වද එය හඳුන්වන්නේ කිරි මුහුද නමිනි. දළදා මාළිගය වටා ද වලාකුළු බැම්මකි. සිරි මහා බෝධිය, රුවන්වැලිසෑය ආදී සෑම ජාතික පූජනීය ස්ථානයක් ඇසුරෙහිම වලාකුළු බැම්ම තිබේ. පෙර රජ දරුවෝ උතුම් පූජනීය ස්ථානවල පවුරු පදනම් ඉදිකළහ. ඒ ආරක්ෂාව හා අලංකාරය පිණිස පමණක්ම නොවේ. වලාකුළු බැම්ම ඉදිකරන්නේ දෙවියන් සුරකින භූමියක් මෙන් රකින්නට ය. දෙවියන් වඩින තැනක් මෙන් පූජනීයව පවත්වාගන්නට ය. එය තැන නොතැන නොබලා ඉදිකරන්නක් නොවේ.
ශුද්ධ ස්ථාන ඇසුරේ කරන කටයුතු වැරදුණොත් විපාක බලවත්ය. ඒ වැරැද්ද ප්‍රේමදාස මහතාත් තවත් දේශපාලඥයකුත් අතින් නොදැනුවත්ව සිදුවිය. ඒ, නොගැළපෙන ස්ථානයක වලාකුළු බැම්ම යෙදීම ය. එය කුණු රොඩු එකතු වන වැවකි.
කිරි සයුර වටා බැඳුණු වලාකුළු බැම්ම තවත් තැනකට යෙදීම ගැන එවකට යුධ හමුදාවේ සිටි ඉහළ නිලධාරියෙක් ප්‍රේමදාස මහතාට ලිපියක් යොමු කළේය. ලිපිය මඟින් දන්වා සිටියේ නොගැළපෙන තැනක ඉදිකළ වලාකුළු බැම්ම හේතුවෙන් ප්‍රේමදාස මහතාට මෙන්ම රටට ද විපත් සිදුවන බව ය. ලිපිය ලියා තිබුණේ ගුප්ත විද්‍යාඥයෙකුගේ උපදෙස් අනුව ය. ලිපියෙන් දන්වා සිටි මතයෙහි ඇත්ත නැත්ත සොයනවා වෙනුවට පිරිසක් හමුදා නිලධාරියා ආණ්ඩු විරෝධියෙකු ලෙස ප්‍රේමදාස මහතාට හඳුන්වා දී තිබුණි. එදා මෙදා කියා වෙනසක් නැත. ඇත්ත නැත්ත කර පෙන්වන්නෝද, නැත්ත ඇත්ත කර පෙන්වන්නෝද නායකයින් වටා රොක් වීම ස්වභාවික ය.
හෙළ රජ කාලයේ පටන්ම වලාකුළු බැම්ම ඉදි කරනු ලැබුවේ දෙවියන් වැඳුම් පිදුම් කරන ශුද්ධ ස්ථානවල බවද, එය නොහොබිනා ස්ථානයකට යෙදීමෙන් රටට පාලකයින්ට විපත් කරදර ඇති වන බවද හමුදා නිලධාරියා තරයේම පවසා සිටියේය. එය ලිපියක් ලෙස පලකිරීම සඳහා පුවත්පත්වලට ද යොමු කර තිබුණි. මහා සංඝරත්නය සමඟ ගැටුම් මත භේද ඇති වීමට හේතු වන ආකාරයේ ලිපි පුවත්පත්වල පල නොකිරීම ඒ කාලයේ සිරිතකි. ලිපිය පුවත්පත්වල පල නොවුණි.
පුවත්පත් කාර්යාලවලට කතා කර තොරතුරු විමසීම අගමැති ප්‍රේමදාස මහතාගේ සිරිතකි.
" මොනවද අලුත් ආරංචි...?
ප්‍රේමදාස මහතා පුවත්පත් කාර්යාලයකට කතා කර විමසුවේය.
හමුදා නිලධාරියා විසින් යොමු කර තිබුණු කාරණය කතුවරයා අගමැතිතුමාට කීවේය. හමුදා නිලධාරියාට ඒ සම්බන්ධව පවසා තිබුණු ගුප්ත විද්‍යාඥයා ගැන ද ඔහු අගමැතිවරයා සමඟ පැවසුවේය. කතාව එයින් යටපත් විය. කාලය ගත විය.
ප්‍රේමදාස මහතා දළදා මාළිගාවට රන් වියනක් පූජා කළේය.සිරි මහා බෝධිය වටා රන් වැටක් ඉදි කළේය. රුවන්වැලිසෑය, කිරි වෙහෙර ආදී වෙහෙර වහන්සේලාට කප්රුක් පැළඳුවේය. නොයෙක් තැන්හි බුදුන් උදෙසාත් දෙවියන් උදෙසාත් සිද්ධස්ථාන ඉදි කළේය. නොදැනුවත්ව සිදු වුණු වරද පිළිබඳව සිත තුළ කැකෑරුණද ඒ සම්බන්ධයෙන් කිසිවෙකුටත් නොකියන මෙන් එක් අවස්ථාවක සුචරිතයේදී කතුවරයාගෙන් ඉල්ලීමක් ද කර තිබුණි.
ගැටලුව වඩාත් වර්ධනය වූයේ ජනාධිපති රණසිංහ ප්‍රේමදාස මහතාගේ අභාවයට වසරකට පමණ පෙර ය. තමාගේ රාජ්‍ය පාලනය ගැනත් අනාගතය ගැනත් කරුණු විමසීම සඳහා දරුවකු සුචරිතයට කැඳෙව්වේය. ඔහු ගුප්ත ශක්තියක් හිමි කුඩා දරුවෙකි.
" නොදැනුවත්ව සිදු වූ දෙයකට දෙවියන්ගෙන් සමාව ඉල්ලුවා... ඒත් ඒ තැන්වලට අනාගතයෙදි එය බලපානවා...දෙවියන්ගෙ භූමිවල දැමිය යුතු දේවල් අපිරිසුදු තැන්වලට දමන්න එපා...දෙවියන් කෝප වෙනවා..." දරුවා කියාගෙන ගියේය.
"දෙයි හමුදුරුවනේ...ඒක මගේ වැඩක් නෙමෙයි. මං නොදැනුවත්ව සිදු වුණු අත්වැරැද්දක්... ඒකට කළ යුත්තේ මොනවද ?" ජනාධිපතිතුමා විමසුවේය.කතරගම, දළදා මාළිගාව, සිරිමහා බෝධිය යන ස්ථානවල පින්කම් පවත්වා ඊට සමාව ගත යුතු බව දරුවා පවසා සිටියේය.
ප්‍රේමදාස ජනාධිපතිතුමා බරපතළ ගැටළුවකට මැදි වුණේය. එතුමා ඒ ගැන බොහෝ දුරට කල්පනා කළේය.
"මේක මා අතින් වෙච්චි දෙයක් නෙමෙයි. අපේ පූජක ඇත්තන් කියන කියන දේ කරන්න ගියහම දැඩි ශ්‍රද්ධාව හින්දා වෙච්චි දෙයක්. අපේ අයත් වැඩිය හිතන්නෙ මතන්නෙ නැතුව මට යෝජනා කරනවා...ඕනැ දේටයි ඕනැ නැති දේටයි හිතන්නෙ නැතුව සමහරු කරන වැරදි දැන් හදන්න අමාරුයි..." ජනාධිපතිතුමා පුවත්පත් කතුවරයා සමඟ එසේ පවසා තිබුණි.
